Community of Practice

Een Community of Practice is een dynamische open-innovatieplek waar professionals, organisaties en maatschappelijke partners gezamenlijk ideeën omzetten in impact. Binnen een duidelijk domein of thema werken we samen: kansen signaleren, onderzoek doen, snel prototypes bouwen en oplossingen opschalen. In plaats van ad-hoc brandjes te blussen richten we ons op de wezenlijke, vaak complexe vragen die echt verschil maken. Door samen te ontdekken, te experimenteren, te reflecteren en te leren, creëren we diepgaand begrip en concreet toepasbare innovaties — van concept tot marktrijp product of dienst. Het doel is duidelijk: maatschappelijke en organisatorische knelpunten oplossen en zo professionals, organisaties en de samenleving toekomstbestendig maken. Kortom: samenwerken om niet alleen te overleven, maar te vernieuwen en te groeien.

Weconomics & Partners
Weconomics is een netwerkorganisatie, een ‘Federated Comunity of Practice’ en werkt vanuit het Brainport en High Tech Campus ecosysteem in Eindhoven. Samen hét schoolvoorbeeld van één grote Community of Practice.

Waarom?
Er gebeurt zoveel. Denk aan verduurzaming, onderwijsinnovatie, digitale transformatie, AI, digitale soevereiniteit, steeds meer moeten administreren en rapporten (denk aan GDPR, ESG, CSRD) op een krappe arbeidsmarkt met IT-systemen die toe zijn aan vervanging. We zitten in turbulente tijden, maar de turbulentie is niet het probleem: problemen oplossen met de logica en methoden van gisteren wel.

Er zijn twee soorten problemen: urgente en belangrijke. Urgente problemen zijn bijna nooit belangrijk en belangrijke problemen zijn bijna nooit urgent. Een Community of Practice (COP) richt zich op belangrijke maatschappelijke en organisatorische problemen. Daarom past een COP beter bij onze tijd. Het is een nieuwe manier van innoveren en gezien de VUCAP (Volatile, Uncertain, Complex, Ambigue, Paradoxical) omgeving is het nodig dat we het innoveren innoveren. Competitie heeft niet het alleenrecht op innovatie en vooruitgang. Private-publiek slim samenwerken past beter bij deze tijd.

Als de belangrijkste speler in kantoorautomatisering stelt dat het hele IT landschap met de komst van AI-agents, fundamenteel verandert, is het slim hier rekening mee te houden (zie ook interview met de CEO van Microsoft).

Want hoe zorg je ervoor dat je én compliant én toekomstbestendig bent? Innoveer je beter alleen of samen? Hoe gebruik je de belangrijkste uitvinding van de mens die we al meer dan tienduizend jaar ontwikkelen, maar niet optimaal gebruiken? Datagedreven organiseren doe je niet alleen, maar in ecosystemen. Digitalisering wordt steeds belangrijker. Maar digitale transformatie is wat anders. Dat is ook werkprocessen aanpassen. Bijvoorbeeld samen feiten vaststellen, zodanig opslaan dat ze niet eenzijdig en achteraf gemanipuleerd kunnen worden, gericht toegankelijk maken en verrijken met bijvoorbeeld AI-agents. Samen een gedeelde boekhouding onderhouden, niet op bedrijfs-, maar op ecosysteemniveau.

Een COP biedt uitkomst: voor bijvoorbeeld minder dan 3 uur per maand en € 3.000,- per organisatie heb je het eerste jaar al een prototype en bouw je samen aan een community of platform waar, afhankelijk van de gekozen governance, partijen op kunnen aansluiten. Zo kan een AI-agent vragen stellen aan dit platform en weet je niet alleen zeker dat het antwoord klopt, maar je ook dat je data veilig zijn voor anderen.

We maken samen een geïdealiseerd ontwerp, een soort poolster waar we naar toe willen. ‘Idealized Design’ is een denkwijze waarbij je ervan uitgaat dat het oude systeem kapot is en niet meer te repareren is. Het heeft geen zin en het is ook vaak niet gewenst op het bestaande systeem met incrementele verbeteringen in stand te houden. Bij het oplossen van fundamentele problemen is de beste manier om resultaat te krijgen, door de geïdealiseerde oplossing voor te stellen. Deze manier van werken zorgt ervoor dat je geen denkbeeldige obstakels opwerpt voordat je weet wat het ideaal is.

We moeten het innoveren innoveren
Omdat we te maken hebben met fundamentele issues in zowel maatschappij als bedrijfsleven kunnen we deze niet oplossen met dezelfde manier van denken als waarmee ze ontstaan zijn. Je kunt geen oude landkaart gebruiken om nieuw land te ontdekken (Einstein). Je ziet nu binnen de AI-ontwikkeling bijvoorbeeld dat met heel veel geld startups en big tech proberen winstgevende AI applicaties te ontwikkelen (OpenAI verbrandt naar verwachting tot 2029, 83 miljoen dollar per dag om uiteindelijk winstgevend te worden).

Vaak wordt er een nieuwe applicatie ontwikkeld (technical innovation) met te weinig aandacht voor business en social innovation en gedragsverandering. Die twee, technical en business innovation moeten samengaan. Weconomics noemt dit de Digital Innovation Twin (DIT). Het ontwikkelen en verkopen van applicaties, zonder voldoende aandacht voor een AI en datastrategie in de waardeketen, leidt niet tot productiviteitsverbetering. Zie ook bijvoorbeeld het artikel: ‘Sorteer jij als voor op AI 2.0?’

De oude manier van innoveren (zeg maar het ‘Silicon Valley model’) kan ook anders. Bijvoorbeeld door minder afhankelijk te worden van big tech en venture capitalists en in plaats daarvan marktpartijen mee te laten innoveren, experimenteren en investeren. De vraag is wat doe jij als professional en organisatie? Veel ‘professionals’ hebben geen trek in lange termijn innovaties. De applicatie moet nu werken, aansluiten op het bestaande IT-systeem en zou niet de manier van organiseren moeten veranderen. Maar dat is de hele essentie van nieuwe technologieën zoals IoT, Blockchain en AI, samen ook wel de digitale lopende band genoemd. Een voorwaarde voor gebruik is bijvoorbeeld slim datagedreven samenwerken in de keten.

Big tech wil dat je hun applicaties gebruikt, maar de vraag is of ze echt geïnteresseerd zijn in jouw productiviteitsgroei en ROI. Een voorbeeld: naar verwachting domineert Microsoft de markt voor productiviteitssoftware met een marktaandeel van 30-50% binnen Nederland. Binnen de publieke sector van de Europese Unie is dit zelfs een marktaandeel van 73 tot 80 procent. Microsoft boekte in 2024 een winst van bijna 90 miljard dollar en heeft per 1-10-2025 een marktkapitalisatie van ongeveer 3.860 miljard dollar. Navraag bij een Microsoft medewerker zelf waarom dit soort indrukwekkende cijfers niet tot het verbeteren van de productiviteit leidt, komt uit op de conclusie dat je naast technological innovation vooral ook business innovation nodig hebt. Ondanks miljarden investeringen worden we dus onvoldoende productiever om de vergrijzing en stijgende kosten van onze welvaart bij te houden. Teveel aandacht voor de techniek en onvoldoende aandacht voor een andere manier van innoveren en organiseren blijkt uit drie typerende voorbeelden:

Je hoort vaak dat bedrijven zeggen: “Ik koop wel een AI-tool of ontwikkel er een lokaal en dan zijn mijn problemen zoals krapte op de arbeidsmarkt opgelost”. Of: ‘Weconomics waar kan ik die Blockchain of AI kopen, dan kan ik hem inpluggen en zijn mijn issues opgelost’. Maar zo werkt het niet.  Als je het wel doet ben je veel geld kwijt, raak je teleurgesteld en krijgt de technologie die schuld. Terwijl je de manier van innoveren zou moeten veranderen. Vandaar onze aandacht voor Communities of Practices die een geheel andere manier van innoveren voorstaan, met kenmerken als:

  • technical en business en social innovation moeten samengaan met gedragsverandering;
  • bereidheid om je organisatie-DNA ter discussie te stellen;
  • niet alleen brandjes blussen, maar vooral voorkomen.

Wat is het?
Een Community of Practice is een open-innovatie omgeving om met een gezamenlijk doel in een bepaald domein of op een thema een toekomstradar te ontwikkelen. Eerst informeel, daarna formeel, maar altijd wel doelgericht kansen pakken, belangrijke (niet zozeer urgente) problemen oplossen en prototypes bouwen. Samen innoveren, ontdekken, experimenteren, reflecteren, leren, begrijpen, onderzoeken, ontwerpen en ontwikkelen met de focus op de vragen: Hoe word ik als professional, organisatie of maatschappij toekomstbestendig? Of concreet voor het ontwikkelen van een platform: hoe organiseer ik  bijvoorbeeld vraag en aanbod (interacties en transacties) van opleidingen of adviesdiensten met zo min mogelijk frictie door gebruik te maken van datagedreven organiseren en AI als onderdeel van de digitale lopende band?

Samen ontwikkel je bijvoorbeeld een platform met betrouwbare goed afgeschermde data om AI te trainen en gebruiken. Door bestaande systemen uit te faseren en nu beginnen met innoveren (zogenaamde double track innovation strategy) combineer je compliance zijn met futureproof worden. En dit alles binnen een bepaald domein (Finance, HR, ICT, Innovation, Legal, Logistics, Management, Marketing, Overheid, Tax etc.) of thema’s zoals:

  • hoe om te gaan met generatieve AI zoals ChatGPT?
  • nieuwe Europese wetgeving (ESG/CSRD) en duurzaamheidsstrategie
  • hoe zorg je dat meer regels niet leidt tot meer complexiteit en bureaucratie
  • structureel oplossen zogenaamde arbeidsmarkttekorten
  • digitale verspilling tegengaan met datagedreven ecosystemen

Hoe werkt het?
Samen zetten we een journey op die uit een aantal stappen bestaat en gebaseerd is op  systeemleer, design- en system thinking. Het begint met de projectstart en eindigt met de implementatie van de oplossing. Voor meer toelichting zie onze Solution Development Journey.

Welke rollen zijn er?

Een COP kent verschillende rollen zoals:

  • Opdrachtgever: officieel de opdrachtgever (eventueel penvoerder: primus inter pares)
  • Opdrachtnemer: krijgt opdracht en voert projectmanagement uit
  • Ambassadeur: sponsor, rolmodel, zorgt voor betrouwbaarheid en zichtbaarheid
  • Community manager: vertegenwoordigd en zorgt voor voldoende marktpartijen
  • Projectleider: zorgt voor projectleiding en contacten met dienstverleners
  • Projectlid: marktpartij of dienstverlener
  • Marktpartij: experimenteert, deelt kennis, ervaring, cases, datasets etc.
  • Dienstverlener: levert diensten zoals onderzoek, training en softwareontwikkeling

Opdrachtgever kan kiezen tussen ‘Unmanaged’ en ‘Managed Service’ door Weconomics. Bij ‘Managed Services’ is Opdrachtgever/penvoerder verantwoordelijk voor het bij elkaar brengen van marktpartijen en voldoende financiering. Opdrachtnemer is verantwoordelijk voor werving en selectie van uitvoerders en voert het projectleiderschap uit. Projectmanagement ontvangt tijd naam, organisatie, email en telefoonnummer van de marktpartijen.

Naast deze indeling, maken we een indeling op basis van het CAIRO model:

  • Consulted: Personen die input en expertise leveren voor een taak en worden geraadpleegd om hun kennis of informatie.
  • Accountable: De persoon met de uiteindelijke autoriteit en beslissingsbevoegdheid voor de taak; zij keuren het werk goed.
  • Informed: Degenen die op de hoogte worden gehouden van de voortgang van de taak, maar geen input hoeven te leveren of de taak hoeven uit te voeren.
  • Resposible: De persoon of personen die de taak uitvoeren en het werk voltooien.
  • Omitted: Een rol om expliciet aan te geven wie niet betrokken is bij of buiten de kennis valt van een bepaalde taak.

Wat is het uiteindelijk doel?
Een COP is een middel om samen tot een datagedreven ecosysteem of platform te komen waar waardes (assets, producten, diensten en rechten) tegen minimale frictie (transactiekosten) uitgewisseld kunnen worden. Denk aan adviesdiensten, recruitment of transportdiensten. Vervolgens gaan we aan de slag om doormiddel van gedragsverandering nieuwe technologie, zoals AI, ook goed, verantwoordelijk en productief te gebruiken.

Met een COP voorkom je urgente problemen door de oorzaken weg te nemen en belangrijke problemen op te lossen. Samen met Weconomics & Partners uit het onderwijs, bedrijfsleven en de overheid, wordt gewerkt aan perspectiefverandering, systeemleiderschap, relevante technologie, community building en transformatie. Innovatie gebeurt op basis van idealized design, verkenningsonderzoeken, kennisuitwisseling, verdiepingsvraagstukken, use case ontwikkeling, prototyping en het ontwikkelen en toepassen van oplossingen in de praktijk.

Een COP kent een vraaggestuurde aanpak rondom gemeenschappelijke problemen, uitdagingen, thema’s of belangen. Denk aan het voldoen aan nieuwe Europese wetgeving voor het administreren van emissies in de keten of samen betrouwbare datasets voor AI op te bouwen en te trainen. Deelnemende partijen werken hierbij samen met studenten, trainers, adviseurs, ontwikkelaars en specialisten.

Wat zijn de voordelen?

  • Beter, minder kosten én meer draagvlak voor je oplossing
  • Ontwikkelen en gebruik sterk brand (denk aan Brainport Eindhoven)
  • Versnelt leren van fouten waardoor anderen niet dezelfde fouten maken
  • Stimuleert experimenteren en creëert een veilige leeromgeving
  • Versterkt de adoptie als marktpartijen mee innoveren
  • Standaard én maatwerk oplossing, individueel en collectief, wederkerigheid
  • Via credits ruimschoots terugverdienen investering
  • Community verbindingen maken met het Community Model Canvas
  • Multi-helix: bedrijfsleven, overheid en onderwijs werken samen
  • Double-track Innovation Strategy: compliant én toekomstbestendig
  • Combineer een specifieke use case met een generieke aanpak
  • Neutrale community met neutraal platform beschikbaar
  • Verbetert creativiteit en perspectiefverandering door multidisciplinaire teams
  • Samen successen delen

Het voordeel van een neutraal platform
Weconomics is een neutrale netwerkorganisaties met directe toegang tot (eigen) professionals, projecten en startups en toegang tot hogescholen, universiteiten, onderzoekscentra en leveranciers van oplossingen. Hierbij wordt vanuit Weconomics ondersteuning en coördinatie geboden in het definiëren van een goede opdracht, het matchen met geschikte uitvoerders en het documenteren van afspraken en ontwikkelingen. Door het sterke netwerk is er een schat aan kennis en ervaring beschikbaar waarmee een sterke innovatieve slagkracht geboden kan worden tegen betaalbare tarieven.

Hierin speelt Weconomics een coördinerende rol als componist, orchestrator en dirigent. Weconomics is een katalysator voor sociale innovatie, mogelijk gemaakt door technologie.

Een COP is een omgeving waarin de vijf O’s (onderwijs, onderzoek, ondernemers, ondernemingen en overheid) samen verkennen, leren, ontdekken en innoveren. Door structurele samenwerking wordt kennis en ervaring gestructureerd, samengevoegd, overgedragen en behouden.

Voor wie?
Een COP wordt opgezet met organisaties die een praktisch innovatievraagstuk hebben en dit samen met andere partijen willen verkennen, uitzoeken, prototypen, ontwikkelen, testen en in de praktijk toepassen. Je blijft de vloer niet dweilen met de kraan open. Je wilt graag de kraan dichtdraaien en de oorzaak van een probleem wegnemen. Je hebt vooral oog voor de lange termijn. Je kiest minder voor geitenpaadjes en korte termijn oplossingen als deze je toekomstbestendigheid in gevaar brengen.

Hoe meten we succes?
Voorbeelden om succes te meten (KPI’s) zijn:

  • Aantal gedeelde experimenten, demo’s of pilots.
  • Tijd tussen idee en prototype of eerste uitvoering.
  • Aantal use cases dat de prototypefase verlaat naar implementatie.
  • Kwalitatieve feedback: mate van vertrouwen en samenwerking (enquêtes).
  • Gebruik van tools/templates/onderzoeken binnen eigen organisatie.

Wat zijn voorwaarden en uitgangspunten?
Voor deelname aan een COP gelden een aantal kenmerken en voorwaarden:

  1. Organisaties hoeven niet via de formele weg (directiebesluit) mee te doen. We innoveren vaak beter ‘on the edge’ met innovatieve intrinsiek gemotiveerde professionals.
  2. Deelnemers zijn dus niet per se de beslissers, maar vooral de omdenkers, de dwarsdenkers (Think Different: The crazy ones, the misfits, the rebels, the troublemakers*). Ze zijn moedig, nieuwsgierig, leergierig, willen de goede kant opduwen naar een systeem dat deugd, duurzaam en toekomstbestendig is. Ze houden wel van een uitdaging.
  3. Er geldt een looptijd van minimaal een jaar.
  4. Minimale afgesproken aantal uur inzet per organisatie voor het eerste jaar. Eventueel verdeelt in marktpartijen en ondersteuners, actieve en geïnformeerde leden.
  5. Minimale afgesproken geldinvestering voor het eerste jaar.
  6. We maken gebruik van werkafspraken.
  7. Jaarlijks wordt geëvalueerd en op basis hiervan een go-no-go beslissing genomen voor het volgende jaar. Tussendoor sprints van bijvoorbeeld een maand.
  8. Actieve deelnemende organisaties zijn bereid om:
    1. zoveel mogelijk kennis en ervaringen uit te wisselen
    2. (versleutelde/geanonimiseerde) datasets ter beschikking stellen om te testen
    3. (deel-)oplossingen te testen in de eigen organisatie
    4. draagvlak te vinden voor de innovaties
    5. ook passende studenten/freelancers in te zetten voor de uitvoering

Hoe ziet het stappenplan eruit?
Een COP begint met een opstartperiode. Op basis van een inventarisatie of advies besluit jij of jouw organisatie snel of je/ze in principe (het kan bijvoorbeeld nog afhangen van de vraag wie de overige deelnemers zijn) gaan deelnemen aan de COP met de volgende stappen:

  1. Kennismakingsbijeenkomst, ‘Idealized Design Hackathon, Experience Lab, Community Building Simulation, RoundTable, workshop of bijvoorbeeld brainstormsessie met beoogde deelnemers.
  2. Telefonisch individueel informeren en inventariseren (eventueel met intake / quickscan als je voor optie 3 kiest**) van vraagstukken bij potentiële deelnemers.
  3. Optioneel: individueel inhoudelijk advies**, benoemen potentiële thema’s, problemen, uitdagingen, belangen, korte- en lange termijn innovaties, balans, timing en ritme, onderzoeken en voorstel samenwerkingsafspraak.
  4. Officiële kick-off. Mocht je als organisatie na de kickoff toch nog besluiten om niet deel te nemen aan de COP, dan kun je ook individueel verder met onze Weconomics Innovation Service of bijvoorbeeld een opdracht indienen in onze certified programs.
  5. Management: aanmaken secretariaat, planning, channel in community platform en fileshare omgeving. Start Community of Practice.
** Voor optie 3 (quickscan en advies) wordt eerst een offerte gemaakt

Voorbeeldberekening: Out of pocket per deelnemende organisatie

  • Optioneel: eenmalige kosten van stap 3 (intake & advies): € 500,-
  • Weconomics fellowship: voor één natuurlijke persoon: € 200,- per jaar
  • Kosten projectmanagement (coördinatie, kwaliteitszorg, documentatie, selectie uitvoerders, afhankelijk organisatieomvang per jaar):
    • € 100 (1, self-employed)
    • € 250 (1<10 mdw, micro)
    • € 500 ( 11<50 mdw, small)
    • € 1.000 (51<250 mdw, medium)
    • € 2.000 (>250 mdw, large)

Bovengenoemde kosten zijn voor het projectmanagement van een COP door bijvoorbeeld Weconomics en exclusief BTW en eventuele uitvoeringskosten voor bijvoorbeeld in te zetten uitvoerders.

Rekenvoorbeeld gemiddelde out of pocket investering eerste jaar
Stel de COP bestaat uit tien organisaties die de out of pocket investering delen. Wanneer je een medium organisatie (51<250 mdw) bent en de COP twee afstudeerders met professionele begeleiding en deelname aan het certified program bijvoorbeeld een prototype voor een eigen AI-applicatie laat ontwikkelen, investeer je per organisatie:

# organizations 10
aantal per unit sub total per organization
Fellowship € 200
Projectmanagement € 1.000
Student (months) 2*6=12 € 450 € 5.400 € 540
Professional (hours) 56 € 100 € 5.600 € 560
Certified program 2 € 3.500 € 7.000 € 700
Total per organization € 3.000

Totaal = € 3.000,- out of pocket voor het eerste jaar om helemaal bij te zijn en bij te blijven en de juiste keuzes te kunnen maken. Dat is vaak minder dan een meerdaagse training bij een commercieel trainingsinstituut! Je kunt de investering voor een COP dan ook boeken op het opleidingsbudget.

Totale investeringen
Stel dat het totale project drie jaar duurt om tot een werkzaam platform of applicatie te komen (Minimum Viable Product en Ecosystem) wat ook productief gebruikt wordt. En stel dat elk jaar de investeringen verdubbelen op basis van de innovatie en het bereiken van doelen in het jaar ervoor. De totale investeringen zijn dan ruim: € 27.000,-

Investments year 1 year 2 year 3 total
# hours 30 60 120 210
hourly wage (€) € 29 € 29 € 29
invest in hours € 870 € 1.740 € 3.480 € 6.090
invest in € € 3.000 € 6.000 € 12.000 € 21.000
Total € 3.870 € 7.740 € 15.480 € 27.090

Return on investment
Binnen de COP wordt bijvoorbeeld afgesproken dat deelnemers twee keer de investering terugverdienen in korting op het gebruik van het platform (door middel van credits). In bovenstaand rekenvoorbeeld is dat: €54.180- Hierbij worden ook de geïnvesteerde uren meegenomen. Worden deze niet meegenomen, omdat deelnemers aan de COP bijvoorbeeld gratis kunnen deelnemen aan workshops, dan wordt de investering (alleen in geld) gewaardeerd op €42.000,-.

(Un)Managed Services
Naast het zelf uitvoeren van dit concept door Weconomics & Partners, biedt Weconomics dit ook aan als dienst waarbij aan de organisatie, die bijvoorbeeld een COP als penvoerder coördineert en als opdrachtgever optreedt, wordt gefactureerd. Hierbij biedt Weconomics projectsupport diensten aan in drie varianten: Unmanaged Services, Managed Services en All Inclusive.

Neem contact op als je interesse hebt in het opzetten van of deelnemen in een Community of Practice.

* “Here’s to the crazy ones. The misfits. The rebels. The troublemakers. The round pegs in the square holes. The ones who see things differently. They’re not fond of rules. And they have no respect for the status quo. You can quote them, disagree with them, glorify or vilify them. About the only thing you can’t do is ignore them. Because they change things. They push the human race forward. And while some may see them as the crazy ones, we see genius. Because the people who are crazy enough to think they can change the world, are the ones who do.”

tags: cop